4 kluczowe historie do śledzenia według World Resources Institute

Według World Resources Institute (WRI) w 2024 r. warto obserwować cztery kluczowe historie związane z polityką klimatyczną: polityka w kontekście wyborów, reforma systemów produkcji i konsumpcji żywności, inwestycje w sieci przesyłowe oraz adaptacja do fal upałów.

Polityka klimatyczna

Negatywne skutki zmian klimatycznych i konieczność szybkich działań są ewidentne. Prowadzone na całym świecie badania opinii publicznej potwierdzają, że panuje ogólne poparcie działań na rzecz ochrony klimatu. Jednak, w kontekście wyborów, liderzy polityczni mają trudności z mobilizacją obywatelek i obywateli do poparcia konkretnych kroków na rzecz transformacji. Obawy dotyczące wzrostu cen paliwa, niepewności zatrudnienia i ogólnego wpływu transformacji na gospodarkę przesłaniają obawy związane ze skutkami zmian klimatu. 

Nawet kraje tradycyjnie przyjazne polityce klimatycznej, takie jak Holandia, doświadczają sprzeciwu społecznego z powodu wysokich kosztów paliwa i obaw związanych z inflacją. W 2024 r. wyborcy w USA, w Unii Europejskiej i w Indonezji określą kierunek i tempo działań polityków. Ale nie tylko krajowa transformacja energetyczna jest w centrum dyskusji. Kluczowym zagadnieniem politycznym jest też to, w jaki sposób bogate narody będą wspierać politykę klimatyczną i energetyczną w krajach rozwijających się. 

Finanse będą centralnym tematem na COP 29 w Baku, gdzie negocjatorzy będą musieli zmierzyć się z oficjalnym określeniem poziomu potrzebnych funduszy, sposobu ich dostarczania i źródeł finansowania. Tempo globalnej transformacji i skala jej finansowania zależą zatem od wyników wyborów w USA i UE.  

Systemy produkcji i konsumpcji żywności

Druga kluczowa narracja w dziedzinie polityki klimatycznej według WRI koncentruje się na transformacji systemów żywnościowych. Obecny globalny system żywnościowy jest dysfunkcyjny, począwszy od alarmującego poziomu marnotrawstwa żywności, po nadmierną emisję gazów cieplarnianych i niezrównoważone wykorzystanie ziemi i zasobów wodnych. 

Odniesienie się do tych problemów staje się konieczne w kolejnej rundzie krajowych planów klimatycznych, które Strony UNFCCC będą przygotowywać już w tym roku. Transformacja i efektywne zarządzanie systemami produkcji i konsumpcji żywności jest kluczowe dla osiągnięcia szerszych celów środowiskowych, w tym redukcji metanu, zwalczania wylesiania, zmniejszania presji na systemy żywnościowe, minimalizacji marnotrawstwa żywności i promowania przejścia ku bardziej zrównoważonym, roślinnym dietom. 

Ponadto, wysiłki mające na celu odbudowę ekologiczną zdegradowanych obszarów odgrywają istotną rolę w tej transformacji, gdyż przyczyniają się nie tylko do łagodzenia zmian klimatycznych, ale także do budowania odpornych i produktywnych ekosystemów. 

Modernizacja i rozbudowa sieci elektroenergetycznych

Trzecia kluczowa narracja skupia się na przejściu na czyste źródła energii. Mimo znaczącego postępu w generowaniu energii ze źródeł odnawialnych (OZE), ze szczególnym wzrostem produkcji energii słonecznej i wiatrowej, brakuje istotnego ruchu w kierunku modernizacji i rozbudowy sieci elektroenergetycznych. 

Istniejącym już globalnym sieciom energetycznym trudno jest dostosować się do zdecentralizowanego charakteru generacji energii odnawialnej. Na przykład energia słoneczna lub wiatrowa jest generowana w odległych miejscach, takich jak pustynia lub otwarte morze. Efektywna i rozległa infrastruktura sieciowa jest niezbędna do przesyłania tej energii do użytkowników końcowych w odległych lokalizacjach. 

Kluczowe pytanie brzmi, czy kraje będą priorytetowo inwestować w ulepszanie i rozbudowę swoich sieci energetycznych i adekwatna zmian regulacji w tym obszarze? Ponadto zaangażowanie sztucznej inteligencji (AI) do zarządzania siecią ma ogromny potencjał w organizowaniu najbardziej efektywnych przepływów energii elektrycznej. 

Wykorzystując technologie AI, kraje mogą zoptymalizować transmisję i dystrybucję energii odnawialnej, zapewniając płynne przejście do czystszego i bardziej zrównoważonego systemu energetycznego. Skupienie uwagi na modernizacji sieci jest kluczowe dla odblokowania pełnego potencjału energii odnawialnej i budowania odpornych i połączonych globalnych struktur energetycznych.

Mordercze fale upałów

Czwartym problemem godnym uwagi są fale upałów. 2023 zapisał się w historii jako najgorętszy rok od 1850 (średnia globalna temperatura na Ziemi). W lipcu 2023 r. w mieście Phoenix, w stanie Arizona, gdzie mieszka ponad półtora miliona ludzi, temperatura sięgnęła 47 stopni Celsjusza. 

Upał dotyka najsłabszych - biednych, starszych i bezdomnych, wzmacniając istniejące nierówności społeczne zarówno w kraju, jak i na świecie. Ilość zgonów z gorąca jest szacowana na pół miliona rocznie, i jest prawdopodobnie niedoszacowana. Politycy chętniej angażują się w odbudowę społeczności zniszczonych huraganem lub powodzią niż proaktywnymi rozwiązaniami na wypadek upałów, zatem kryzys związany z gorącem nie jest traktowany jako pilny. Jednakże coraz częstsze i dłuższe fale upałów wymagają systemowych działań. 

Od zapewnienia równego dostępu do chłodzenia, po przeprojektowanie domów i miast pod kątem pasywnego chłodzenia, wyzwanie jest jasne: tylko poprzez zbiorowe, trwałe wysiłki możemy złagodzić ciche, ale zabójcze konsekwencje stałego wzrostu temperatur.

Podsumowanie

Tym, co łączy te wątki jest konieczność wyjścia liderek i liderów politycznych poza perspektywę kadencyjnej polityki i horyzontu kolejnych wyborów, a także konieczność wyznaczenia nowych ram debaty publicznej o ważnych społecznych i gospodarczych wyzwaniach.

 Adaptacja do zmian klimatu jest ważnym problemem społecznym “schowanym” w inne debaty, w ramy bardziej znany i swojskie. Tymczasem  potrzebujemy zmiany myślenia na poziomie politycznych opowieści o świecie. Dotychczasowa polityka z jej polami sporu i sposobami polaryzacji nie przystaje do nowej rzeczywistości. Tylko taka zmiana pozwoli nam znalezienie narzędzi skutecznie rozwiązujących nowe wyzwania. 

 Katarzyna Snyder