Grupa Robocza II bada stopień narażenia systemów społeczno- ekonomicznych i naturalnych na skutki zmian klimatu, negatywne i pozytywne konsekwencje zmian klimatu i możliwości do nich adaptacji.
Najnowszy raport tej grupy został opublikowany 28 lutego 2022 i jest podsumowaniem 34,000 publikacji. Udział w nim wzięło 270 autorek i autorów z 76 krajów. Raport opisuje zachodzące zmiany klimatu i sugeruje, które działania adaptacyjne będą miały największą efektywność oraz które regiony, ekosystemy i skupiska ludzkie są najbardziej narażone. Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres nazwał ten raport “mapą ludzkiego cierpienia”.
Najistotniejsze wnioski z raportu drugiej Grupy Roboczej:
- Zmiany klimatu w postaci susz, powodzi, fal gorąca zachodzą w kazdej czesci swiata bez wyjątku i zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu i życiu milionów ludzi. Na początku 2022 roku globalne ocieplenie osiągnęło poziom 1.1 °C (cel Porozumienia Paryskiego to utrzymanie ocieplenia w granicy 1.5 - 2 °C). Z powodu zmian klimatycznych w ciągu ostatnich 60 lat produktywność plonów na kontynencie afrykańskim zmniejszyła się o ⅓, a od 2008 roku około 20 milionów ludzi rocznie traci dach nad głową. Corocznie połowa ludności świata nie ma zapewnionego bezpieczeństwa wodnego przynajmniej jeden miesiąc w roku.
- W średniej perspektywie (do 2040 roku) skutki zmian klimatycznych będą coraz bardziej dotkliwe, nawet jeśli świat dokona szybkiej dekarbonizacji. IPCC ocenia, że w ciągu najbliższych 10 lat od 32-132 milionów ludzi doświadczy skrajnego ubóstwa.
- Ryzyko będzie rosło szybko i proporcjonalnie do wysokich temperatur, powodując nieodwracalne zmiany w ekosystemach. Nawet jeśli społeczność międzynarodowa ograniczy ocieplenie do 1.5 °C wiele lodowców na naszej planecie zniknie lub znacznie się zmniejszy. Ok. 14% gatunków żyjących na Ziemi będzie zagrożonych zupełnym wyginięciem. Jeżeli cel 1.5 °C zostanie przekroczony, wzrasta ryzyko masowego wymierania lasów, które zamiast pochłaniać dwutlenek węgla staną się jego kolejnym źródłem. Huragany zyskają na sile, susze i fale gorąca będą trwały dłużej, intensywne deszcze będą regularnie powodowały powodzie.
- Konflikt, wyzwania rozwojowe, brak infrastruktury i silnych instytucji negatywnie wpłynie na zdolność adaptacyjną krajów i regionów. Problem ten dotyczy przede wszystkim krajów globalnego Południa.
- Adaptacja jest kluczowa. Rozwiązania adaptacyjne istnieją, ale najbardziej narażone społeczności potrzebują więcej wsparcia w ich realizacji. IPCC szacuje, że potrzeby adaptacyjne krajów rozwijających się osiągnąć 127 miliardów dolarów rocznie w 2030 i 295 miliardów dolarów rocznie w 2050. Jednak na chwilę obecną adaptacja jest finansowana tylko przez 4-8% międzynarodowych pływów finansowych przeznaczonych na walkę ze zmianami klimatu (ang. Climate finance). Jako przykłady skutecznych strategii adaptacyjnych IPCC podaje:
- programy społeczne skierowane na poprawę standardu życia społeczności (dostęp do czystej wody, kanalizacji, opieki zdrowotnej itd.);
- ochronę ekosystemów np. odnowa i zrównoważone zarządzanie ekosystemami, zrównoważone rolnictwo (wkomponowanie drzew w teren rolnicze, zróżnicowanie plonów);
- Inwestycje w nowe technologie i infrastrukturę, np. Poprzez budowę kanałów przeciwpowodziowych, dostęp do roślin uprawnych odpornych na susze, odnawialne źródła energii.
- Niektóre skutki zmian klimatycznych są już za daleko zaawansowane, aby się do nich zaadaptować. Przykładami takich strat i szkód jest np. wymarcie dużych ekosystemów raf koralowych, które były źródłem żywności dla społeczności nadbrzeżnych, bądź też zalanie terenów zamieszkanych przez podnoszący się poziom morza. Wraz z postępującym ociepleniem te nieodwracalne skutki będą miały coraz większy zasięg i coraz bardziej różnorodny wymiar (pustynnienie, brak dostępu do wody, załamanie produkcji rolniczej).
Opr. Instytut Zielonej Gospodarki na podstawie materiałów Intergovernmental Panel on Climate Change i World Resources Institute.
